2024-01-23 Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem (DZPW) stanowi potwierdzenie wypełnienia przez pracodawcę wymagań określonych w Dyrektywie 1999/95/WE „ATEX USER”
2023-10-10 Po przeszło czterech latach przerwy w dniach 21 – 22 września 2023 r. odbyła się XIII edycja Konferencji Naukowo – Technicznej „ATEX w praktyce eksploatacyjnej”.
2021-10-20 W numerze 3/2021 kwartalnika „Chemia przemysłowa” opublikowany został artykuł pt. „Z systemem eksperckim ExSys. Zintegrowana ocena ryzyka wybuchu w miejscach pracy na instalacjach procesowych” autorstwa prof. Adama S. Markowskiego (Politechnika Łódzka), prof. Bruno Fabiano (University of Genoa) oraz Pawła Wąsowicza (BATiP).
2021-10-02 W dniach 28-29 września 2021 r. w Łodzi odbyła się XX edycja Konferencji Bezpieczeństwo Instalacji Przemysłowych. Organizatorem konferencji jest BMP, wydawca kwartalnika „Chemia przemysłowa” oraz portalu
2021-05-13 Ocena bezpieczeństwa instalacji przemysłowej może zostać przeprowadzona z wykorzystaniem metod opierających się na analizie wypełnienia ustalonych zasad i wymagań (standardów technicznych) lub analizie wypełnienia ustalonego celu w zakresie zarządzania ryzykiem.

Materiały umieszczone na niniejszej stronie mogą być wykorzystywane lub rozpowszechniane jedynie w celach informacyjnych oraz wyłącznie z notą o prawach autorskich oraz ze wskazaniem źródła informacji.Właściciel serwisu dokłada starań, aby publikowane w tym serwisie treści były rzetelne i pomocne, jednakże nie ponosi żadnej odpowiedzialności za skutki działań podejmowanych w oparciu o te treści.

 


2024-01-23

Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem (DZPW) stanowi potwierdzenie wypełnienia przez pracodawcę wymagań określonych w Dyrektywie 1999/95/WE „ATEX USER” (wdrożonej do prawodawstwa krajowego Rozporządzeniem z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej, Dz.U. 2010 nr 138 poz. 931). W odróżnieniu jednak od typowych dokumentów formalnie potwierdzających wypełnienie przepisów prawnych lub wytycznych normatywnych (jak certyfikaty, świadectwa, deklaracje itp.) treść DZPW nie jest niezmienna w czasie i na podstawie samego istnienia DZPW nie można domniemywać zgodności w zakresie wypełnienia wymaganych warunków bezpieczeństwa. Cykl życia DZPW, a więc i zmienność jego treści, odpowiada cyklowi życia instalacji przemysłowej podlegającej analizie i ocenie ryzyka. Tak długo, jak instalacja pozostaje niezmieniona w stosunku do warunków opisanych w DZPW, tak stosowanie tego dokumentu będzie adekwatne do wymaganych warunków bezpieczeństwa. Każda zmiana jednak, która wpływa na przedmiot analizy i może korygować wynik oceny ryzyka wybuchowego, musi być stosownie uwzględniona i opisana w DZPW tak, aby została zachowana aktualność dokumentu.

Nie istnieją w obecnych przepisach prawnych żadne wytyczne w zakresie częstotliwości obowiązkowych aktualizacji DZPW. Nie miałoby to zresztą żadnego uzasadnienia merytorycznego, jeśli przyjmiemy że podstawową właściwością dokumentu jest jego stała aktualność względem warunków obiektowych. Historycznie takie wytyczne były jednak wprowadzone w poprzednim nieobowiązującym już Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz.U. 2003 nr 107 poz. 1004). Wskazano tam, że pracodawca „posiada dokument zabezpieczenia stanowiska pracy przed wybuchem i dokonuje jego okresowej aktualizacji” (§5.1). Jeśli DZPW w swojej zasadniczej części raportuje proces przeprowadzonej analizy i oceny ryzyka wybuchowego, to taka okresowa aktualizacja w myśl wspomnianego rozporządzenia powinna być przeprowadzana przynajmniej raz na 12 miesięcy („§4.1. Na stanowiskach pracy, na których mogą występować atmosfery wybuchowe, dokonuje się okresowej, nie rzadziej niż raz w roku, oceny ryzyka”). W obecnie obowiązującym rozporządzeniu (Dz.U. 2010 nr 138 poz. 931) sprawa ta została jednoznacznie rozstrzygnięta w zapisie §7.2. („W przypadku gdy miejsce pracy, znajdujące się w nim urządzenia lub organizacja pracy zostały poddane zmianom mogącym mieć wpływ na wynik oceny ryzyka, pracodawca powinien niezwłocznie dokonać aktualizacji dokumentu”).

Procesu aktualizacji DZPW nie należy jednak mylić z jego weryfikacją, która ma na celu sprawdzenie czy zakres i treść dokumentu odpowiada w dalszym ciągu warunkom obiektowym i organizacyjnym. Taka weryfikacja DZPW powinna być wykonywana przy każdej modyfikacji miejsca pracy (wtedy w przypadku takiej konieczności należy wykonać aktualizację dokumentu), ale również wskazane jest aby czynność tą przeprowadzać regularnie w zadanych okresach czasu. Związane jest to z doświadczeniem praktycznym, że o ile pojedyncze drobne zmiany często nie wpływają na proces analizy i wyniki oceny ryzyka, to w ujęciu globalnym („suma drobny zmian”) taki wpływ jest już bardzo często obserwowany. Najczęściej taka okresowa weryfikacja wykonywana jest na obiektach przemysłowych co 12 lub 24 miesiące (zależne jest to od charakterystyki i zmienności instalacji). Nie wynika to jednak z regulacji prawnych czy wytycznych normatywnych, a stanowi realizację dobrych praktyk. Ogranicza się wtedy prawdopodobieństwo zaistnienia niezamierzonej niezgodności z przepisami dotyczącymi konieczności posiadania  aktualnego Dokumentu Zabezpieczenia Przed Wybuchem.


 

2023-10-10

Po przeszło czterech latach przerwy w dniach 21 – 22 września 2023 r. odbyła się XIII edycja Konferencji Naukowo – Technicznej „ATEX w praktyce eksploatacyjnej”. Organizatorem spotkania był Oddział Wielkopolski Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa (SITP) oraz Izba Rzeczoznawców SITP Delegatura Poznań. Swoje referaty wygłaszali przedstawiciele uczelni i instytutów badawczych (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Politechnika Łódzka, Centralny Instytut Ochrony Pracy) oraz niezależni specjaliści praktykujący na co dzień działalność w obszarze zapewnienia bezpieczeństwa przeciwwybuchowego na instalacjach przemysłowych (w tym Paweł Wąsowicz z Biura Analiz Technicznych i Przemysłowych z referatem pt. „Sporządzanie i użytkowanie Dokumentu Zabezpieczenia Przed Wybuchem”). W konferencji wzięło udział około 140 osób z całej Polski, reprezentujących różne branże przemysłowe, a także strażacy, rzeczoznawcy i przedstawiciele Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej. Na stronie internetowej organizatora (https://www.sitp.poznan.pl/articles/atex-w-praktyce-eksploatacyjnej-sprawozdanie/) można zapoznać się ze sprawozdaniem z konferencji oraz szczegółowym programem.

 


2021-10-20

W numerze 3/2021 kwartalnika „Chemia przemysłowa” opublikowany został artykuł pt. „Z systemem eksperckim ExSys. Zintegrowana ocena ryzyka wybuchu w miejscach pracy na instalacjach procesowych” autorstwa prof. Adama S. Markowskiego (Politechnika Łódzka), prof. Bruno Fabiano (University of Genoa) oraz Pawła Wąsowicza (BATiP). W artykule zaprezentowano nowe podejście do oceny ryzyka wybuchu z wykorzystaniem zaproponowanej w przeszłości metodologii ExLOPA/ExAWZ. Metodologia ExLOPA/ExAWZ w celu określenia ryzyka wybuchu wymaga identyfikacji scenariusza wybuchu i jego elementów składowych za pomocą klasycznych metod analitycznych stosowanych w dziedzinie bezpieczeństwa procesowego. Opisywane nowe podejście polega na połączeniu systemu eksperckiego do identyfikacji scenariuszy wybuchu (ExSys) stanowiących dane wejściowe do późniejszego zastosowania metody ExLOPA/ExAWZ. System ekspercki (ExSys) wykorzystuje zestaw różnych baz danych i algorytmów wnioskowania w celu identyfikacji zdarzeń wybuchowych charakterystycznych dla wybranego procesu technologicznego i danego miejsca pracy. Następnie opracowywany jest model drzewa zdarzeń wybuchowych, który dostarcza dane dla reprezentatywnego scenariusza wybuchu (RES), który jest ostatecznie wykorzystywany do oceny ryzyka wybuchu metodą ExLOPA/ExAWZ. Proponowana technika wspiera i rozszerza zastosowanie Analizy Warstw Zabezpieczeń (LOPA/AWZ), w szczególności do oceny bezpieczeństwa opartej na analizie ryzyka w przemyśle chemicznym, petrochemicznym, farmaceutycznym, energetycznym, spożywczym, drzewnym i innych dziedzinach pokrewnych. Zapowiedź bieżącego numeru kwartalnika „Chemia przemysłowa” dostępna jest na stronie internetowej wydawcy.


2021-10-02

W dniach 28-29 września 2021 r. w Łodzi odbyła się XX edycja Konferencji Bezpieczeństwo Instalacji Przemysłowych. Organizatorem konferencji jest BMP, wydawca kwartalnika „Chemia przemysłowa” oraz portalu www.kierunekchemia.pl . Gospodarzem Honorowym tegorocznej edycji był CIECH S.A., a partnerami branżowymi m.in. Grupa LOTOS, Grupa AZOTY. Patronat merytoryczny i honorowy objęły: Politechnika Łódzka, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, KG Państwowej Straży Pożarnej oraz Polska Izba Przemysłu Chemicznego. Jubileuszowa edycja konferencji zgromadziła prawie 200 osób, wygłoszono 29 referatów w 5 panelach tematycznych (w tym referat pt. „Zintegrowana ocena ryzyka wybuchu” autorstwa prof. A. S. Markowskiego /PŁ/ i P. Wąsowicza /BATiP/), przeprowadzono 1 debatę, a także odbył się panel jubileuszowy „Dopiero OSIEMDZIESIĄTKA” zorganizowany z okazji 80. urodzin prof. Adama S. Markowskiego. W trakcie panelu jubilat wygłosił wykład pt. „Bezpieczeństwo Procesowe - moje życie”, po którym nastąpił czas na wystąpienia okolicznościowe, życzenia i gratulacje, wśród których nie zabrakło również tych przesłanych z zagranicy. Na stronie internetowej konferencji można zapoznać się z materiałami organizatora oraz obszerną fotorelacją z wydarzenia.

 


2021-05-13

Ocena bezpieczeństwa instalacji przemysłowej może zostać przeprowadzona z wykorzystaniem metod opierających się na analizie wypełnienia ustalonych zasad i wymagań (standardów technicznych) lub analizie wypełnienia ustalonego celu w zakresie zarządzania ryzykiem. Pierwsza z nich, określana ogólnie jako ocena zgodności, wymaga istnienia przyjętych norm dla zdefiniowanych technologii, które mogą być uogólniane pod względem wymogów bezpieczeństwa. Druga grupa metod, określana jako ocena ryzyka, wymaga ustalenia (przyjęcia) oczekiwanych wartości ryzyka, które zapewnią poziom akceptowany względem wymogów bezpieczeństwa. Ocena ryzyka może być więc stosowana wszędzie tam gdzie odpowiednie normy czy wytyczne techniczne w zakresie bezpieczeństwa nie istnieją lub istnieją tylko dla części ocenianej technologii lub nie mogą istnieć, ze względu na specjalistyczny charakter technologii. W odniesieniu do zagrożeń związanych z możliwością wystąpienia atmosfer wybuchowych na instalacji przemysłowej w zasadzie zawsze mamy do czynienia z technologią, która nie może zostać uogólniona i  musi być oceniana indywidualnie z uwzględnieniem wzajemnego oddziaływania występujących na tej instalacji rozwiązań konstrukcyjnych, właściwości mediów oraz prowadzonych procesów. Dlatego prawodawstwo w tym zakresie (Dyrektywa 1999/95/WE „ATEX USER”) wskazuje ocenę ryzyka wybuchu nie tylko jako referencyjną metodę oceny bezpieczeństwa, ale przede wszystkim jako obligatoryjny dla każdego pracodawcy element projektowania zarówno technicznych, jak i organizacyjnych środków ochronnych, niezbędnych do zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa. Wybór konkretnej techniki analitycznej zależy oczywiście od pracodawcy, niemniej jednak musi ona w pierwszej kolejności zapewniać skuteczne osiągnięcie celu, jakim jest stan bezpieczny instalacji, a w dalszej kolejności umożliwiać zademonstrowanie, że zostały uwzględnione wszystkie wymogi formalne w tym zakresie. Wiadomo, że globalna ocena ryzyka (stanowiąca wskaźnik osiągnięcia przyjętego celu w zakresie bezpieczeństwa) wynika z ryzyk indywidualnych, które ocenia się na podstawie analizy przewidywanych sekwencji zdarzeń prowadzących od przyczyn do niepożądanych skutków (scenariusze awaryjne). W przypadku scenariuszy wybuchu dotyczy to przewidywanych sekwencji zdarzeń prowadzących od uwolnienia substancji palnej do wystąpienia negatywnych skutków wybuchu. Identyfikacja wszystkich możliwych scenariuszy wybuchu stanowi więc pierwszy i jednocześnie najbardziej krytyczny (bo wpływający na efektywność całego procesu) element analizy i oceny ryzyka. Niezmiernie ważne jest w związku z tym przyjęcie odpowiedniego modelu scenariusza wybuchu, według którego budowana będzie kompletna lista scenariuszy opisujących badaną instalację. Powszechnie znanym jest model opisywany w literaturze jako „pięciokąt wybuchowości”. Można go przedstawić za pomocą odpowiedniej struktury drzewa zdarzeń i w ten sposób analizować sekwencje prowadzące do wybuchu.

Należy jednak pamiętać, że model ten obrazuje jedynie sekwencję zdarzeń niezbędnych do wywołania zdarzenia wyjściowego jakim jest wybuch, identyfikując tym samych zagrożenia związane z emisją substancji palnej. Nie uwzględnia żadnych zabezpieczeń istniejących/projektowanych w danej przestrzeni technologicznej. Dyrektywa „ATEX USER” wskazuje jednak szereg elementów, które powinny być uwzględniane w strukturach scenariuszy ocenianych pod kątem ryzyka wybuchowego, z których tylko część uwzględnia model oparty na „pięciokącie wybuchowości”.  W całości wymogi te dotyczą umożliwienia wykonania oceny: prawdopodobieństwa i czasu występowania atmosfery wybuchowej; prawdopodobieństwa wystąpienia oraz uaktywnienia się źródeł zapłonu, w tym wyładowań elektrostatycznych; eksploatowanych przez pracodawcę instalacji, używanych substancji i mieszanin, zachodzących procesów i ich wzajemne oddziaływania; rozmiarów przewidywanych skutków wybuchu. Doszczegółowienie powyższych wymagań stanowią wytyczne dotyczące projektowania środków ochronnych, a więc mające być uwzględnione w strukturze scenariusza wybuchu ze względu na konieczność wykorzystania do tego celu oceny ryzyka: „Aby zapobiegać wybuchom i zapewnić ochronę przed ich skutkami, pracodawca powinien stosować, odpowiednie do rodzaju działalności, techniczne lub organizacyjne środki ochronne. Określając środki ochronne, należy zapewnić realizację następujących celów w podanej kolejności: zapobieganie tworzeniu się atmosfery wybuchowej; zapobieganie wystąpieniu zapłonu atmosfery wybuchowej; ograniczenie szkodliwego efektu wybuchu, w celu zapewnienia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa osób pracujących.” Właściwy model scenariusza wybuchu wg ATEX USER stanowi więc rozwiniętą strukturę sekwencji zdarzeń w układzie: zdarzenie inicjujące (uwolnienie substancji palnej zdolnej do utworzenia atmosfery wybuchowej), zdarzenie warunkujące (uaktywnienie efektywnego źródła zapłonu) i zdarzenie szczytowe (negatywne skutki wybuchu), uwzględniającą obecność (lub brak) warstw zabezpieczeń. Model ten można przedstawić za pomocą odpowiedniego drzewa zdarzeń, według którego możliwe jest przeprowadzenie analizy i oceny ryzyka wybuchu wg ATEX USER.

W każdej z trzech wyspecyfikowanych warstw zabezpieczeń funkcjonują środki ochronne, dla których ze względu na sposób działania i realizację określonego celu zabezpieczającego można wyszczególnić określoną barierę zabezpieczającą. Model rozwoju scenariusza wybuchu oparty na funkcjonowaniu pięciu barier bezpieczeństwa jest wykorzystywany między innymi w metodzie exAWZ. Metoda exAWZ jest techniką analityczną umożliwiającą półilościową analizę i ocenę ryzyka wybuchu w oparciu o analizę warstw zabezpieczeń.

Szczegóły dotyczące zastosowania tej metodyki w warunkach przemysłowych można znaleźć w poniższych publikacjach:
1. Markowski A.S., Bezpieczeństwo Procesów Przemysłowych, Wyd. Politechnika Łódzka Łódź 2016.
2. Markowski A. S., exLOPA for explosion risk Assessment, Journal of Hazardous Materials (2007), vol. 142, no 3, pp 669 – 676.
3. Markowski A. S., Wąsowicz P., Fabiano B., Integrated Explosion Risk Assessment for the Workplace in a Process Plant, Chemical Engineering Transactions, Vol. 77, 2019 r.
4. Markowski A. S., Wąsowicz P., Ocena ryzyka wybuchowego za pomocą analizy warstw zabezpieczeń (exAWZ), Ochrona Przeciwpożarowa, Nr 1/2016 (55), s. 16.
5. Markowski A. S., Wąsowicz P., Ocena ryzyka wybuchu metodą exAWZ, Ochrona Przeciwpożarowa, Nr 4/2016 (58), s. 16.


2021-02-15

W zeszłym (2020) roku minęła 15 rocznica wybuchu w rafinerii w Texas City (USA) należącej do koncernu BP. Z tej okazji organizacja U.S. Chemical Safety Board (CSB) opublikowała zaktualizowaną animację obrazującą przebieg tego tragicznego w skutkach zdarzenia, które miało miejsce 23 marca 2005 r. Bezpośrednią przyczyną wybuchu na instalacjach separatora rafinatu i odparowania węglowodorów było przekroczenie dopuszczalnego poziomu napełnienia wieży odparowywacza. Scenariusz rozwoju awarii obrazuje sekwencja zdarzeń: brak kontroli (niepełna kontrola) sprawności pracy instalacji po remoncie → zakłócenia pomiaru poziomu napełnienia wieży odparowywacza → przekroczenie dopuszczalnych poziomów napełnienia → wzrost temperatury w układzie → brak/nieprawidłowa realizacja procedur awaryjnych →gwałtowne odparowanie medium i wzrost ciśnienia → wyrzut rafinatu przez komin odpowietrzający → zapłon/samozapłon → wybuch i pożar. Skutki bezpośrednie obejmują 15 ofiar śmiertelnych (pracownicy), 170 osób rannych, całkowite zniszczenie instalacji, a łączne straty szacowane są na kilka miliardów dolarów. Wybuch była jedną z najpoważniejszych awarii przemysłowych jakie kiedykolwiek badało CSB. Raport z dochodzenia powypadkowego, opublikowany w 2007 r., wskazał jako podstawową przyczynę katastrofy zaniedbania zarządu korporacji w zakresie kultury bezpieczeństwa. Sformułowano również szereg zaleceń odnoszących się nie tylko do branży petrochemicznej, ale mających znaczenie dla całego przemysłu procesowego:

 


2021-01-28

Ocena zagrożenia wybuchem dla pomieszczeń ładowania akumulatorów stanowi kwestię, która powinna być rozstrzygana na etapie sporządzania projektu wykonawczego. Pomimo obowiązywania od wielu lat odpowiednich przepisów z zakresu ochrony przeciwwybuchowej nierzadko pojawiają się wątpliwości co do potrzeby formalnego dokumentowania skuteczności projektowanych środków ochronnych służących do zapobiegania powstawania atmosfer wybuchowych w przestrzeniach, gdzie nie można wykluczyć obecności palnego produktu powstającego w procesie ładowania akumulatora jakim jest wodór. Zastosowanie tego rodzaju zabezpieczeń wynika bezpośrednio z praktyk wskazywanych w odpowiednich normach branżowych (np. PN-EN 62485-3:2014-12, Wymagania bezpieczeństwa dotyczące akumulatorów i ich instalowania -- Część 3: Akumulatory trakcyjne), gdzie określono zasady doboru rodzaju wentylacji i wielkości przepływu powietrza wentylującego, umożliwiającego skuteczne rozrzedzanie powstającej mieszaniny wodoru z powietrzem poniżej dolnej granicy wybuchowości.

Wypełnienie tego wymogu oczywiście nie zwalnia inwestora, projektanta, czy użytkownika decydującego o procesie technologicznym od potrzeby spełnienia formalnych wymagań odnośnie sporządzenia raportu z oceny zagrożenia wybuchem (OZW), wg wytycznych Rozporządzenia MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719). Przywołany akt prawny opisuje dokładną zawartość OZW (wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem, wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem wraz z opracowaniem graficznej dokumentacji klasyfikacyjnej oraz wskazanie czynników mogących w nich zainicjować zapłon), przy czym odnośnie procedury klasyfikacji stref zagrożenia wybuchem odwołuje się bezpośrednio do Polskiej Normy dotyczącej zapobiegania wybuchowi i ochronie przed wybuchem. W tym przypadku właściwe więc jest wykorzystanie normy PN-EN 60079-10-1:2016-02 (Atmosfery wybuchowe -- Część 10-1: Klasyfikacja przestrzeni -- Gazowe atmosfery wybuchowe) z zastrzeżeniem, że w części dotyczącej oceny skuteczności zastosowanej wentylacji należy odwoływać się do modelu branżowego (jak np. we wcześniej przywołanej normie  PN-EN 62485-3:2014-12 dotyczącej akumulatorów trakcyjnych). Przeprowadzona procedura klasyfikacyjna z zasady prowadzić będzie do potwierdzenia odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa w pomieszczeniu ładowania akumulatorów ze względu na prawdopodobieństwo wystąpienia atmosfery wybuchowej (brak strefy zagrożenia wybuchem) lub nałożenia warunków odnośnie zabezpieczeń, które taki stan bezpieczny zapewnią. Całość pokazana została w poniższym przykładzie.

Przykładowy obiekt:
Pomieszczenie ładowania wózka akumulatorowego. Temperatura i ciśnienie w pomieszczeniu - warunki atmosferyczne. Wentylacja grawitacyjna: przekrój otworu wlotowego powietrza – 3000 [cm2], przekrój otworu wylotowego powietrza – 2800 [cm2]; otwory umieszczone na przeciwległych ścianach; wylot wyprowadzony na zewnątrz, do atmosfery. W pomieszczeniu znajduje się stanowisko ładowania 24 V baterii żelowej ładowanej prostownikiem o maksymalnym prądzie ładowania 25 [A].

1. Identyfikacja przestrzeni potencjalnego powstawania atmosfer wybuchowych:

W pomieszczeniu obecne są potencjalne źródła emisji wodoru. Wartości parametrów zapalności i wybuchowości wodoru przyjęto według normy PN-EN 60079-20-1:2010:
2. Identyfikacja i klasyfikacja źródeł emisji substancji palnych:
W obszarze ładowany jest żelowy akumulator trakcyjny typu PzVB z zaworami regulacyjnymi, które w trakcie normalnego ładowania są zamknięte. Otwarcie i możliwa emisja gazu następuje jedynie w przypadku przekroczenia dopuszczalnej wartości ciśnienia np. przy przeładowaniu. Układ zasilający posiada zabezpieczenie wewnętrzne przed przeładowaniem oraz prowadzona jest bieżąca, stała kontrola parametrów technicznych poszczególnych akumulatorów (kontrola sprawności układu). Emisji w normalnych warunkach pracy nie można się spodziewać, a jeżeli się pojawi ona rzeczywiście to tylko rzadko i tylko na krótkie okresy.

Określenie stopnia rozrzedzania z wykorzystaniem standardu branżowego (wg PN-EN 62485-3:2014-12): obliczony wymagany minimalny przepływ powietrza wentylującego Qc = 6,6 [m3/h]; obliczony przekrój wlotu i wylotu powietrza dla wentylacji naturalnej A = 184,8 [cm2] → wartość mniejsza od zaprojektowanych powierzchni {<3000, <2800} [cm2] → określono wysoki stopień rozrzedzania wg charakterystyki z normy PN-EN 60079-10-1:2016-02.

3. Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem:
Określenie rodzaju strefy zagrożenia wybuchem (wg PN-EN 60079-10-1:2016-02):
Spełnione muszą być warunki bezpieczeństwa (z normy PN-EN 62485-3:2014-12): Bezpieczna minimalna odległość od obszaru ładowania akumulatora wynosi 0,5 [m] w każdym kierunku. W tak określonej przestrzeni nie mogą być stosowane żadne płomienie, nie wolno dopuszczać do wyładowań elektryczności statycznej, powstawania iskier mechanicznych, łuków elektrycznych oraz nagrzewających się powierzchni (maksymalna temperatura powierzchni na poziomie 300oC). Należy zwracać uwagę aby nie nosić odzieży i obuwia, które mogą wytwarzać ładunek elektrostatyczny.


2019-10-08

VII edycja konferencji HAZEX, której organizatorem jest GRUPA WOLFF, odbyła się w dniach 3 – 4 października w Krakowie. Zaproszenie do udziału skierowano przede wszystkim do przedstawicieli kadry kierowniczej i inżynierskiej, w tym odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i utrzymanie ruchu w przemyśle energetycznym, spożywczym, chemicznym, farmaceutycznym, a także drzewnym. Tematyka wygłaszanych referatów dotyczyła zarówno działań technicznych w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przeciwwybuchowego i przeciwpożarowego na instalacjach przemysłowych, jak i działań analitycznych w zakresie identyfikacji, analizy i oceny zagrożeń wybuchowych. Wśród prelegentów, oprócz przedstawicieli GRUPY WOLFF, znaleźli się reprezentanci takich firm jak Schrack Seconet Polska Sp. z o.o., CREATIO, CERBEX Sp. z o.o., STU Ergo Hestia S.A., ABB, IEP Technologies, DENIOS Sp. z o.o. oraz European Safety&Security Academy. W pierwszym dniu konferencji referat pt. „Scenariusz wybuchu według ATEX, jako podstawa zarządzania ryzykiem wybuchowym na instalacjach przemysłowych” wygłosił Paweł Wąsowicz (BATiP). W ramach konferencji odbył się również na pobliskim poligonie demonstracyjny pokaz wybuchów oraz zabezpieczeń przeciwwybuchowych. W drugim dniu konferencji uczestnicy mieli okazję wziąć udział w warsztatach zorganizowanych w dwóch panelach: pierwszy dotyczył zabezpieczeń przeciwwybuchowych, a drugi zabezpieczeń przeciwpożarowych.


2019-06-17

W dniach 13 – 14 czerwca 2019 r. odbyła się XII Konferencja Naukowo – Techniczna pt. „ATEX w praktyce eksploatacyjnej”. Organizatorem spotkania był Ośrodek Certyfikacji Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa im. Zenona Praczyka w Poznaniu. Patronat medialny nad konferencją objął Kwartalnik SITP „Ochrona Przeciwpożarowa”. Tematyka obejmowała kompleksowe podejście do praktycznej realizacji zadań związanych z zarządzeniem ryzykiem wybuchowym na instalacjach przemysłowych, tj. klasyfikację substancji chemicznych lub ich mieszanin według wymagań wytycznych unijnych z uwzględnieniem Rozporządzenia CLP, klasyfikację stref zagrożenia wybuchem (według norm PN-EN 60079-10-1:2016-02 i PN-EN 60079-10-2:2015-06), identyfikację efektywnych źródeł zapłonu (w tym ocenę urządzeń „przed-atexowych” oraz procedury stosowane do oceny i likwidacji zagrożeń wywoływanych zjawiskiem elektryczności statycznej) oraz identyfikację, analizę i ocenę scenariuszy wybuchu. Referaty merytoryczne wygłaszane były w formie rozszerzonej (od 1 do 2 godz. każdy), umożliwiającej tym samych bieżącą dyskusję w trakcie prelekcji oraz aktywne uczestnictwo słuchaczy. Ważną częścią każdego wygłoszonego referatu było omówienie przykładów rzeczywistych z przemysłu oraz studiów przypadku dla danego problemu. Wykłady wygłaszali m.in. przedstawiciele Instytutu Bezpieczeństwa Technicznego (Łukasz Surowy, Adrian Skrobek), Instytutu Przemysłu Organicznego (Małgorzata Wróblewska), Centralnego Instytutu Ochrony Pracy (Agnieszka Gajek) oraz Biura Analiz Technicznych i Przemysłowych (Paweł Wąsowicz). Na stronie internetowej organizatora (http://www.certyfikacja.poznan.pl/) można zapoznać się z informatorem o konferencji oraz szczegółowym programem.


2019-01-28

Polski Komitet Normalizacyjny wydał numer tematyczny „Wiadomości PKN” poświęcony w całości zagadnieniom normalizacji w obszarze bezpieczeństwa przeciwwybuchowego (numer specjalny 14, grudzień 2018 r.). Znaczenie zastosowania norm technicznych przy realizacji poszczególnych zadań wynikających z regulacji ATEX i ATEX USER wskazuje dr inż. Michał Górny w artykule pt. „Normalizacja Ex – korzyści dla użytkownika”. Dobra praktyka inżynierska zawarta m. in. w Polskich Normach stanowi solidne wsparcie w działalności zarówno producentów wyrobów przeznaczonych do pracy w atmosferze potencjalnie wybuchowej, jak i projektantów oraz użytkowników. Ciekawym uzupełnieniem wiedzy o rozwoju i wykorzystaniu dobrych praktyk jest artykuł pt. „Historia normalizacji Ex w Polsce”, również autorstwa dr inż. Górnego. Pierwsze polskie wymagania techniczne obejmowały górnictwo węglowe, a zawarto je w normie Polskiego Krajowego Komitetu Elektrotechniki z 1929 r., natomiast regulacje nienormatywne obejmujące przemysł chemiczny i dotyczące aspektów bezpieczeństwa przeciwwybuchowego można odnaleźć w aktach prawnych z 1928 r. Szczególnej uwadze należy polecić również artykuł Łukasza Surowego pt. „Nowe uregulowania – kompetencje personelu w obszarze Ex”. Autor przedstawił w nim analizę wymagań prawnych oraz wytycznych normalizacyjnych z zakresu szkolenia i oceny kompetencji osób odpowiedzialnych za utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego na instalacjach przemysłowych. Poza wskazanymi publikacjami w omawianym numerze tematycznym „Wiadomości PKN” zamieszczono również artykuły: p. Katarzyny Mazur pt. „Elektryczne urządzenia Ex - prace KT 64”, p. Magdaleny Zakrzewskiej pt. „Systemy ochronne i nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe – prace KT 269” oraz p. Piotra Madeja pt. „Techniki zabezpieczeń przeciwwybuchowych”. Całość podsumowuje zestawienie aktualnych norm dotyczących zagrożenia wybuchem. Czasopismo można zakupić on-line w sklepie PKN.


2018-04-23

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa – Oddział w Katowicach, Koło Bytom, po raz kolejny zorganizowało konferencję szkoleniową pn. „OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA W ENERGETYCE 2018”. Wydarzenie miało miejsce w dniach 12 – 13 kwietnia br. w Ustroniu i zgromadziło ponad 120 uczestników, głównie projektantów i rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a także osób na co dzień pracujących w branży energetycznej. Wśród zaprezentowanych referatów nie zabrakło tych, które wykraczając poza kwestie ściśle związane z bezpieczeństwem pożarowym wprowadzały słuchaczy w problematykę szerzej rozumianego bezpieczeństwa technicznego w przemyśle energetycznym, jak: wymagania dyrektywy SEVESO III dla obiektów energetyki, energia jądrowa i jej pokojowe wykorzystanie - bezpieczeństwo w energetyce jądrowej, czy ocena ryzyka w ubezpieczeniach obiektów energetyki zawodowej. Praktyczne zastosowanie metod analitycznych z dziedziny bezpieczeństwa procesowego przedstawił Paweł Wąsowicz (BATiP) w referacie pt. „Określenie listy zdarzeń awaryjnych z wykorzystaniem badania HAZOP dla projektowanego układu technologicznego instalacji kotłowej z kotłem pyłowym opalanym węglem kamiennym”. Informacja o zakończonym wydarzeniu umieszczona jest na stronie internetowej SiTP Oddział Katowice, gdzie dostępne są również do ściągnięcia materiały z konferencji.


2017-06-05 

W najnowszym numerze dwumiesięcznika „Chemia przemysłowa” (nr 3-4/2017) opublikowano drugą część artykułu dotyczącego metodyki określania listy zdarzeń awaryjnych (LZA) z wykorzystaniem badania HAZOP, pt. „HAZOP w praktyce”. Treść publikacji bazuje na wynikach rzeczywistej analizy przeprowadzonej dla projektowanego układu technologicznego instalacji kotłowej z kotłem pyłowym opalanym węglem kamiennym. Przedstawiono zasady organizacji oraz przebieg sesji analitycznej HAZOP, ze szczególnym uwzględnieniem roli jaką na tym etapie odgrywają badania wstępne, omówiono wyniki przeprowadzonej analizy oraz przedstawiono propozycję wyodrębniania listy reprezentatywnych zdarzeń awaryjnych (LRZA), dla których powinna być przeprowadzona analiza za pomocą bardziej dokładnych metod ilościowych lub półilościowych, jak analiza warstw zabezpieczeń AWZ – LOPA. Jako klasyfikator zdarzeń awaryjnych zastosowano odpowiednio zaprojektowaną matrycę ryzyka. Zapowiedź bieżącego numeru dostępna jest na stronie internetowej dwumiesięcznika http://www.kierunekchemia.pl/magazyn.html.

 


2017-05-10

W numerze 2/2017 dwumiesięcznika „Chemia przemysłowa” opublikowana został pierwsza część artykułu pt. „CEL: Dobrze ocenić ryzyko” autorstwa prof. Adama S. Markowskiego (Politechnika Łódzka) oraz Pawła Wąsowicza (BATiP). W publikacji przedstawiono propozycję praktycznego podejścia do określania listy zdarzeń awaryjnych (LZA) z wykorzystaniem badania HAZOP dla instalacji przemysłowych. Zagadnienie zostało omówione na przykładzie rzeczywistej analizy dla projektowanego układu technologicznego instalacji kotłowej z kotłem pyłowym opalanym węglem kamiennym. Identyfikacja LZA, ich klasyfikacja i typowanie listy zdarzeń reprezentatywnych (LRZA), jest jednym z podstawowych źródeł niepewności w ocenie ryzyka procesowego. Właściwy wybór tych zdarzeń jest podstawą tworzenia scenariuszy awaryjnych, a następnie oceny ryzyka procesowego. Szczególnie polecaną i najbardziej rozpowszechnioną oraz efektywną metodą identyfikacji LZA jest badanie HAZOP. Opublikowana pierwsza część artykułu obejmuje wprowadzenie metodyczne do identyfikowania źródeł zagrożeń, ogólną charakterystykę badanego układu technologicznego instalacji kotłowej oraz przedstawienie metodyki HAZOP zastosowanej w badaniu przypadku studialnego. Druga część artykułu, której publikacja planowana jest w kolejnym numerze „Chemii przemysłowej” (3/2017), będzie dotyczyła opisu organizacji i przebiegu sesji analitycznej HAZOP, prezentacji wyników wykonanego badania oraz określenia listy reprezentatywnych zdarzeń awaryjnych (LRZA). Zapowiedź bieżącego numeru dostępna jest na stronie internetowej dwumiesięcznika http://www.kierunekchemia.pl/magazyn.html.

 


2017-02-06

 W najnowszym wydaniu kwartalnika „Ochrona przeciwpożarowa” (grudzień 4/2016 (58)), czasopisma Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa, opublikowany został artykuł pt. „Ocena ryzyka wybuchu metodą exAWZ” autorstwa prof. Adama S. Markowskiego (Politechnika Łódzka) oraz Pawła Wąsowicza (BATiP). Artykuł stanowi uzupełnienie wcześniejszej publikacji, której przewodnim tematem były podstawy metodyczne exAWZ („Ochrona przeciwpożarowa”, marzec 1/2016 (55)), w zakresie praktycznego wykorzystania tej metody analitycznej do badania konkretnych przestrzeni technologicznych. Oprócz przykładów studialnych zaprezentowano również metodykę systemu eksperckiego do generowania i klasyfikowania scenariuszy wybuchowych ExSysSW. System ten umożliwia pełną identyfikację potencjalnych zagrożeń wybuchowych przy jednoczesnej redukcji listy zdarzeń do zdarzeń reprezentatywnych, stanowiących podstawę budowania scenariuszy wybuchowych i oceny ryzyka metodą exAWZ. Zaprezentowany w artykule przykład studialnych potwierdza, że zastosowanie systemu eksperckiego niweluje ograniczenia exAWZ i umożliwia przeprowadzenie badań nawet dla bardzo rozbudowanych systemów technologicznych. Pełna zapowiedź aktualnego numeru dostępna jest na stronie internetowej kwartalnika http://www.ochronaprzeciwpozarowa.pl/.


2016-10-13

Tegoroczna IV edycja Międzynarodowej Konferencji INDEX odbyła się w dniach 6 – 7 października w Krakowie. Na zaproszenie GRUPY WOLFF, głównego organizatora spotkania, odpowiedzieli przedstawiciele wielu zakładów z branży chemicznej, petrochemicznej i pokrewnych. Wśród nich m. in. PKN Orlen, CIECH, OLPP, Synthos, UDT, PCC Rokita, NITROERG, Grupa Azoty, EDF, FLUOR, Mondi, Hempel i wielu innych. Referaty wygłaszane były w sześciu blokach tematycznych: SEVESO – zapobieganie poważnym awariom przemysłowych, Bezpieczeństwo procesowe, Bezpieczeństwo wybuchowe (cz. 1 i cz. 2), Bezpieczeństwo pożarowe oraz Pokaz wybuchów i zabezpieczeń przeciwwybuchowych. W bloku „Bezpieczeństwo procesowe” referat pt. „Identyfikacja listy zdarzeń awaryjnych z wykorzystaniem badania HAZOP dla projektu instalacji kotłowej z kotłem pyłowym opalanym węglem kamiennym” (A. S. Markowski, P. Wąsowicz) wygłosił Paweł Wąsowicz (BATiP). Podczas pierwszego dnia konferencji odbył się również panel dyskusyjny z przewodnim tematem „Zarządzanie ryzykiem związanym z poważnymi awariami oraz polityką bezpieczeństwa w przemyśle chemicznym (wyzwania i trudności dla przedsiębiorców)”. Relacja oraz fotorelacja z wydarzenia dostępna jest na stronie GRUPY WOLFF.

 


2016-06-20

W Trzebawiu k. Poznania odbyła się w dniach 9 – 10 czerwca 2016 r. X Konferencja Naukowo – Techniczna pt. „ATEX w praktyce eksploatacyjnej obiektów przemysłowych (cz. II)”. Organizatorem spotkania podobnie jak w ubiegłym roku był Ośrodek Certyfikacji Usług Przeciwpożarowych SITP wspólnie z Delegaturą Wojskową Ochrony Przeciwpożarowej w Poznaniu. Patronat medialny objął kwartalnik „Ochrona Przeciwpożarowa”, a wydawcą materiałów konferencyjnych była Izba Rzeczoznawców Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa Delegatura Poznań. Referaty na tegorocznej konferencji prezentowane były w rozszerzonym czasie uwzględniającym aktywne uczestnictwo słuchaczy w prelekcji, zadawanie pytań i dyskusję. Tematyka konferencji obejmowała m.in. takie zagadnienia jak: nowa dyrektywa ATEX 2014/34/UE w sprawie harmonizacji ustawodawstwa państw członkowskich odnoszących się do urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej (ref. Piotr Madej – GIG), elektryczność statyczna w eksploatacji urządzeń lakierniczych (ref. Piotr Barmuta – PBP „RBC – TECH” Sp. z o.o.), problematyka wyrobów z pogranicza dyrektywy ATEX (ref. Łukasz Surowy – GIG), ciecze palne - ochrona przed elektrycznością statyczną - wybrane zagadnienia wg. przepisów technicznych dotyczących bezpieczeństwa TRBS 2153 (ref. Małgorzata Wróblewska – IPO), wyznaczanie rodzaju i zasięgu stref zagrożenia wybuchem wg normalizacji ATEX (ref. Andrzej Wolff – Grupa WOLFF) oraz zastosowanie metody analizy warstw zabezpieczeń do półilościowej oceny ryzyka wybuchowego – przykłady rzeczywiste zastosowania metodyki exAWZ oraz wprowadzenie do systemu eksperckiego do generowania i klasyfikowania scenariuszy wybuchu na instalacjach przemysłowych w celu kompleksowej analizy i oceny ryzyka ATEX (ref. Adam S. Markowski – PŁ, Paweł Wąsowicz – BATiP). W konferencji uczestniczyli m.in. przedstawiciele kadry menadżerskiej i zarządzającej oraz osoby odpowiedzialne za zapewnienia bezpieczeństwa w zakładach przemysłowych, w których występują przestrzenie zagrożone wybuchem, pracownicy Państwowej Straży Pożarnej, rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, projektanci, a także przedstawiciele administracji publicznej odpowiedzialni za zagadnienia bezpieczeństwa w przemyśle.


2016-04-27

 

Ukazał się nowy numer kwartalnika „Ochrona przeciwpożarowa” (marzec 1/2016 (55)), czasopisma Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa (SITP). W dziale „Zapobieganie pożarom i awariom” opublikowany został artykuł prof. Adama S. Markowskiego (Politechnika Łódzka) i Pawła Wąsowicza (BATiP) pt. „Ocena ryzyka wybuchowego za pomocą analizy warstw zabezpieczeń (exAWZ)”. Metodyka exAWZ wraz z dedykowanym oprogramowaniem komputerowym ExAWZ stanowią uznane i coraz powszechniej stosowane narzędzie do przeprowadzania uproszczonej, półilościowej analizy i oceny ryzyka wybuchowego na instalacjach przemysłowych. Wykonanie oceny ryzyka metodą exAWZ może stanowić element realizacji zapisów Dyrektywy ATEX USERS, a jej wyniki podstawę opracowania Dokumentu Zabezpieczenia Przed Wybuchem (DZPW). Z pełną zapowiedzą aktualnego numeru można zapoznać się na stronie internetowej kwartalnika http://www.ochronaprzeciwpozarowa.pl/. Znajdują się tam również informację o dostępności czasopisma i warunkach prenumeraty.

 


2016-04-13

W kwietniu br. mijają 3 lata od tragicznego w skutkach wybuchu azotanu amonu w fabryce nawozów sztucznych West Fertilizer Company (WFC) w miejscowości West w stanie Teksas w USA. Zdarzenie miało miejsce 17 kwietnia 2013 r. W jego następstwie śmierć poniosło 15 osób, a 260 zostało rannych. Oprócz całkowitego zniszczenia instalacji składowania i dystrybucji nawozów wybuch spowodował rozległe szkody w ponad 150 okolicznych budynkach. Zniszczeniu uległy m.in. domy mieszkalne, budynki handlowe, szkoła oraz dom opieki społecznej. Eksplozja była tak potężna, że huk słyszalny był w promieniu 70 km od miejsca katastrofy. Po zdarzeniu firma WFC zgłosiła upadłość. Bezpośrednią przyczyną katastrofy był pożar zewnętrzny (którego źródło pozostaje nieznane), w wyniku czego doszło do detonacji azotanu amonu. Organizacja U.S. Chemical Safety Board (CSB) w styczniu br. opublikowała film pt. „Dangerously Close: Explosion in West, Texas”, w którym zawarto informacje dotyczące ustaleń z dochodzenia przeprowadzonego przez komisję poawaryjną oraz animację przedstawiającą prawdopodobny przebieg zdarzenia. Dochodzenie CSB wykazało szereg zaniedbań i braków w praktycznie każdej z warstw zabezpieczeń wymaganych do ochrony przed poważną awarią przemysłową: począwszy od braku właściwej identyfikacji zagrożeń związanych z operowaniem substancją zawierającą azotan amonu, poprzez zaniedbania organizacyjne i infrastrukturalne (przechowywanie silnego utleniacza w pobliżu innych substancji palnych oraz składowanie w konstrukcji wykonanej z palnego materiału), aż po głębokie zaniedbania w planowaniu awaryjnym (brak przygotowania jednostek ratowniczych do działań w przypadku pożaru w miejscu składowania azotanu amonu). Wielkość skutków tej katastrofy związana była również z niewłaściwym planowaniem przestrzennym, umożliwiającym umieszczenie instalacji składowania azotanu amonu w ogromnych ilościach (od 40 do 60 ton) w pobliżu domów mieszkalnych oraz budynków miejskich. Raport z dochodzenia poawaryjnego dostępny jest na stronie CSB (http://www.csb.gov/west-fertilizer-explosion-and-fire-/).

 


2015-11-25

W dniach 19 – 20 listopada br. w Krakowie odbyła się III Międzynarodowa Konferencja INDEX 2015 zorganizowana przez Stowarzyszenie INDEX oraz Grupę WOLFF. Tematem przewodnim konferencji było „Bezpieczeństwo wybuchowe i procesowe w przemyśle”, a patronat nad wydarzeniem objęło Ministerstwo Gospodarki RP. W spotkaniu uczestniczyło ponad 200 osób reprezentujących różne gałęzie przemysłu, urzędy państwowe oraz firmy ubezpieczeniowe. Referaty wygłosili prelegenci z takich krajów jak Polska, Niemcy, Czechy, Wielka Brytania, Szwajcaria oraz Włochy. Wśród nich referat pt. „Zastosowanie metody analizy warstw zabezpieczeń do półilościowej oceny ryzyka wybuchowego (exAWZ)” wygłosił Paweł Wąsowicz (BATiP). Współautorem wygłoszonego referatu był prof. Adam S. Markowski z Politechniki Łódzkiej. W ramach konferencji odbył się również na pobliskim poligonie pokaz demonstrujący siłę wybuchów pyłów oraz par cieczy, a także skuteczność zabezpieczeń przeciwwybuchowych takich jak: odciążanie wybuchu, bezpłomieniowe odciążanie wybuchu oraz tłumienie wybuchu. Fotorelacja z wydarzenia dostępna jest pod adresem http://www.grupa-wolff.eu/2015/11/konferencja-index-2015-fotorelacja/ (zdjęcie umieszczone przy niniejszej notce pochodzi również z portalu http://www.grupa-wolff.eu).


2015-11-10

W Kędzierzynie Koźlu odbyła się XIV Konferencja Naukowo-Techniczna pt. „Bezpieczeństwo Instalacji Przemysłowych” (5-6 listopada br.). Honorowym Gospodarzem konferencji była Grupa Azoty ZAK S.A., organizatorem – firma BMP, wydawca magazynu Chemia Przemysłowa i portalu kierunekchemia.pl. Wśród ponad 200 uczestników konferencji byli przedstawiciele największych zakładów przemysłowych w Polsce, biur projektowych, dostawców systemów zabezpieczających, a także przedstawiciele środowisk naukowych oraz urzędów państwowych. Wygłoszono prawie 30 referatów w 5 sesjach tematycznych. W sesji zatytułowanej „Uwaga awaria, czyli właściwy scenariusz awaryjny” referat pt. „System ekspercki do generowania i klasyfikowania scenariuszy wybuchu na instalacjach przemysłowych w celu kompleksowej analizy i oceny ryzyka ATEX” wygłosił Paweł Wąsowicz z Biura Analiz Technicznych i Przemysłowych (BATiP). Współautorem referatu był prof. Adam S. Markowski z Politechniki Łódzkiej. Jedną z najbardziej interesujących części konferencji była debata zatytułowana „Kultura bezpieczeństwa inwestycją w markę firmy”. Moderatorem dyskusji był prof. Adam S. Markowski, a uczestnikami przedstawiciele m. in. Grupy LOTOS, Grupy Azoty S.A., PCC Rokita, Urzędu Dozoru Technicznego oraz Synthos S.A. Zwieńczeniem pierwszego dnia konferencji była uroczysta Gala 40-lecia Ratownictwa Chemicznego Grupy Azoty ZAK S.A. Wręczono również nagrody i odznaczenia. Statuetkę Klucza Sukcesu redakcja magazynu „Chemia Przemysłowa” przyznała Piotrowi Grobelnemu, Dyrektorowi Biura Bezpieczeństwa i Prewencji w PCC Rokita SA, za wyróżniające się osiągnięcia w dziedzinie kultury i zarządzania bezpieczeństwem. Prof. Markowski został z kolei odznaczony Złotem Kłosem, nagrodą przyznawaną przez Grupę Azoty ZAK S.A. za szczególne zasługi dla zakładu. Relacje z XIV Konferencja Bezpieczeństwo Instalacji Przemysłowych można śledzić na portalu www.kierunekchemia.pl (zdjęcie umieszczone przy niniejszej notce pochodzi z tego portalu).


2015-08-27

Polski Komitet Normalizacyjny w czerwcu br. opublikował nową normę dotyczącą identyfikacji i klasyfikacji przestrzeni, w których mogą występować pyłowe atmosfery wybuchowe. Oprócz zmiany numeracji normy wprowadzono również korektę tytułu: aktualnie obowiązująca PN-EN 60079-10-2:2015-06 została zatytułowana „Atmosfery wybuchowe -- Część 10-2: Klasyfikacja przestrzeni -- Pyłowe atmosfery wybuchowe” i zastępuje PN-EN 60079-10-2:2009 pt. „Atmosfery wybuchowe -- Część 10-2: Klasyfikacja przestrzeni -- Atmosfery zawierające pył palny”. Podobnie jak w poprzednim przypadku aktualna norma została opublikowana jedynie w wersji angielskiej. Obecne wydanie zawiera kilka istotnych zmian technicznych odnoszących się zarówno do podstawowej terminologii stosowanej przy klasyfikowaniu stref zagrożonych wybuchem, jak i do zawartości oraz układu normy. Definicja „warunków atmosferycznych” została usunięta z rozdziału 3 (Terminologia i definicje), a wyjaśnienie pojęcia zamieszczono jako uwagę przy opisie zastosowania normy. Zweryfikowano definicję „pyłowej atmosfery wybuchowej”, z której usunięto wzmiankę odnoszącą się do postaci „flyings” (w polskiej terminologii często stosowane jest pojęcie „włókna, włókniny, kłaczki”), jednocześnie wskazując, że tego rodzaju palne cząstki ciał stałych objęte są ogólną definicją pyłu. Definicję „combustible flyings” ujednolicono z treścią innych dokumentów normalizacyjnych oraz umieszczono uwagę dotyczącą przyporządkowania tego rodzaju cząstek do grupy IIIA. Uzupełniono również terminologię normatywną o pojęcie „continuous formation of a dust cloud” odnoszące się do przestrzeni, gdzie obłoki pyłu mogą występować w sposób ciągły, lub utrzymują się przez długie okresy czasu, lub krótsze okresy z dużą częstotliwością. W przypadku temperatury zapłonu warstwy pyłu oprócz ujednolicenia definicji z innymi dokumentami zmieniono odwołanie z normy 61241-2-1 na 80079-20-2. Wprowadzono również do rozdziału 3 definicje stref 20, 21 i 22 (w poprzedniej normie strefy zdefiniowano jedynie w treści zasadniczej dokumentu). W rozdziale 4 dotyczącym klasyfikacji stref zagrożonych wybuchem zwrócono uwagę, że obłoki pyłu rzadko charakteryzują się jednolitą gęstością i należy zwracać szczególną uwagę na rozkłady stężenia pyłu w zależności od warunków i rodzaju uwolnienia. Usunięto również wcześniejszą propozycję dotyczącą umieszczania odniesień do poziomów EPL w graficznej dokumentacji klasyfikacyjnej. W opisie procedury klasyfikacyjnej zwrócono uwagę na wykorzystywanie literaturowych danych źródłowych dotyczących parametrów fizykochemicznych pyłów. Dane te powinny być każdorazowo potwierdzane dla danego zastosowania, z uwagi na możliwe duże różnice publikowanych wartości w stosunku do rzeczywistych cech analizowanego materiału. Dodano również rozdział dotyczący kompetencji osób przeprowadzających klasyfikację stref zagrożonych wybuchem. Osoby takie powinny cechować się kompetencją i wiedzą dotyczącą wybuchowości pyłów palnych oraz znajomością procesów technologicznych i infrastruktury technicznej analizowanej instalacji. W normie została również zamieszona uwaga o możliwości certyfikacji osób zgodnie z IECEx OD 504. W rozdziale 8 dotyczącym dokumentowania klasyfikacji stref zagrożonych wybuchem dodano w ramach przykładowych istotnych informacji wzmiankę o poziomach EPL. W załączniku A zawierającym przykłady klasyfikacji stref zagrożenia wybuchem zweryfikowano niektóre przypadki w zakresie rozmiarów i rodzajów strefy. W całości usunięto załącznik dotyczący zapłonów warstw pyłu od gorących powierzchni (załącznik B w poprzedniej wersji normy) oraz załącznik dotyczący poziomów EPL (załącznik D w poprzedniej wersji normy). Jako załącznik B w aktualnej wersji normy umieszczono informacje dotyczące sprzątania pyłu i wpływu na klasyfikację stref zagrożonych wybuchem. Jako załącznik C dodano nową treść dotyczącą mieszanin hybrydowych (mieszanin złożonych z palnych gazów i/lub par cieczy palnych oraz pyłów). Opublikowana norma, podobnie jak zastąpiona, nie ma zastosowania do podziemnych wyrobisk zakładów górniczych; pyłów z materiałów wybuchowych które do zapłonu nie wymagają obecności atmosferycznego tlenu, substancji samozapalnych, materiałów pędnych i pirotechnicznych, amunicji, nadtlenków, utleniaczy, pierwiastków lub składników substancji reagujących z wodą, lub innych podobnych materiałów; katastrof wykraczających poza przyjęte w normie określenie sytuacji anormalnej; zagrożenia wynikającego z emisji gazu toksycznego z pyłu. Nowa norma PN-EN 60079-10-2:2015-06 dostępna jest w sklepie internetowym Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.


2015-07-15

Jednymi z najczęściej występujących zdarzeń warunkujących wystąpienie zjawiska wybuchu na instalacjach przemysłowych są te, które bezpośrednio dotyczą realizacji prac konserwacyjno - remontowych. W przypadku wykonywania czynności związanych z uwolnieniem energii do przestrzeni otaczających przestrzeń roboczą (jak spawanie, szlifowanie, cięcie, lutowanie, itp.) bardzo często dochodzi o uaktywnienia efektywnych źródeł zapłonu w postaci iskier wytwarzanych mechanicznie, płomieni i gorących gazów, czy gorących powierzchni. W wykonanej przez Biuro Analiz Technicznych i Przemysłowych (BATiP) analizie zdarzeń historycznych, która miała na celu identyfikację typowych scenariuszy wybuchu, 16 wśród 64 wytypowanych scenariuszy (25% całości) związanych było z brakiem lub niewłaściwym zabezpieczeniem prac konserwacyjno – remontowych. Organizacja U.S. Chemical Safety Board (CSB) w opublikowanym w lutym 2010 r. biuletynie wskazała, że w badanym przez nich okresie (lata 1990 - 2010) zidentyfikowano ponad 60 ofiar śmiertelnych związanych z wystąpieniem wybuchów, gdzie inicjator